بشراز زمانهای بسیار کهن کم وبیش شکلهایی بنام نقشه ترسیم می نمود است از جمله مصریان قدیم برای ساختن بناهای عظیمی نظیر اهرام ثلاثه مصر از انها استفاده نموده است از طرف دیگر نقشه های جغرافیایی هستند که قدمت زیادی دارند اما بدرستی نمی توان گفت که اولین نقشه های صنعتی در چه موقع ترسیم شده اند ولی انچه مسلم است پیشرفت سریع صنایع وپیدایش اختراعات ومصنوعات جدید لزوم ترسیم نقشه را اجتناب نا پذیر می نمود پیدایش وتکامل ریاضیات واز شعباتش علم هندسه در پیشرفت بشر تاثیر شگفت انگیز دارد و هندسه که خود علم اندازه و مساحی باشد متکی بر نقشه ها وترسیمات بسیار دقیق ومستدل است لیکن با وجود انکه از بیان اصول وقضایای هندسه توسط اقلیدس فیثاغورس تالس وبطلمیوس هزاران سال میگذشت هنوز چیزی به عنوان رسم فنی وجود نداشت دلیل انهم روشن بود که واقعا چنین مطلبی احساس شود البته مبتکرین ومخترعین بزرگی چون داوینچی وسایرین برای تفهیم تفکرات خود شکلهایی ترسیم می نمودند اما انها بیشتر بهد نقاشی شبیه بود و ملهم ازان ونه یک شکل دقیق هندسی .

بین سالهای 1746تا1818که سالهای زندگی موثر میباشد تحولی عظیم در هندسه ایجاد که در ان زمان بخوبی درک نگردید این تحول بیان اصول هندسه ترسیمی توسط ریاضیدان بزرگ گاسپار مونز افسر ارتش فرانسه بود که بیشتر به جهت ترسیم نقشه های جنگی مورد استفاده قرار می گرفت و سالها نیز جز اسرار ارتشی بود اما تدریجا ارزش واهمیت ان در بیان تصاویر از اجسام سه بعدی مشخص گردید دراین روش اجسام سه بعدی را بصورت تصاویر دو بعدی با اندازه های دقیق واز جهت مختلف نشان می دهند البته در این قرون بخصوص با پیشرفت وگسترش صنایع احتیاج به نمایش اجسام با تصاویر دقیق به خوبی احساس می شد بهمین جهت رفته رفته شاخه ای بنام رسم فنی از هندسه ترسیمی جدا شد که در واقع کاربرد هندسه ترسیمی در صنعت بود و انقدر پیشرفت که خود شهرتی بیش ازان بدست اورد بطوری که امروزه بسیاری رسم فنی می دانند بدون انکه بدانند جزئی از هندسه ترسیمی است ویا اصلا هندسه می با شد در اینجا دانستن این نکته بد نیست که هندسه که خود شاخه از ریاضیات است دارای سی شعبه است که یکی از این شعبات هندسهی ترسیمی می باشد و رسم فنی یکی از شعبات هندسه ترسیمی و با توجه به ابعاد وسیع صنعت ملاحظه می کنیم که رسم فنی خود به شعبات متعددی تقسیم شده مثل رسم فنی تاسیسات ساختمان تولید ریخته گری .

قالبسازی اما کار به انجا ختم نمی شود زیرا نقشه های ترسیم شده در این دوران از لحاظ اصول وقرار دادها متنوع وبیشتر جنبه ی محلی داشته گواهینکه در برخی از کشور های صنعتی نظیر المان وفرانسه وایتالیا وامریکا وژاپن واصول نقشه کشی تکامل زیادی پیدا کرده بود لکن با پیشرفت بیشتر صنعت وافزایش حجم مبادلات صنعتی وتکنولوژیکی لزوم استاندارد بین المللی در زمینه های مختلف اجتناب ناپذیر بود و صنعت گران در سطح بین المللی برای صحبت به زبانی برتر از انچه داشتند نیازمند بودند این زبان گویا وقاطع چیزی جز رسم فنی با اصول کاملا استاندارد نبود بنابراین در قرن بیستم تلاش هایی برای استاندارد کردن قوائد واصول نقشه کشی مکانیک برای تمام کشور های جهان در اروپا انجام شد نتیجه ی این تلاشها بولتن ISA شمارة 32بود.که مبنای طرح توضیه شماره ی 128(R128 )موسسه بین المللی استاندارد درمورد اصول رسم فنی قرار گرفت این طرح در 1956تصویب ودر 1959بمورد اجرا گذاشته شد (این استاندارد مورد موافقت موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران قرار گرفته است )در اینجا تذکر این نکته ضروری است که هنوز با گذشت حدود 25سال از این استاندارد های قبلی نظیر نرم DINمربوط به صنایع قدیم المان باشد ونرم ASAمربوط به صنایع امریکاست از اهمیت زیادی برخوردارند واین نتیجه از مراجعات مکرر به کارخانه های مختلف بدست امده وبنابراین اشنایی با انها نبایستی از نظر دور شود .

شکل 1

فارغ التحصیلان این رشته چه خواهند کرد :

بدیهی است با گسترش صنایع ترسیم وخواندن نقشه اهمیت فوق العاده ای پیدا میکند و امروزه وجود افرادی که فن نقشه کشی را بطور عملی وصحیح اموخته باشند بطور جدی مورد نیاز صنایع است بدین ترتیب چنین افراری میتوانند در مواررد زیر کارآمد باشند :

1. در بخش نقشه کشی وطراحی که در هر کارخانه ای وجود دارد چه با عنوان نقشه کش وپه با عنوان سرپرست می تواند انجام وظیفه نماید در اینجا این تذکر لازم است که عامل تجربه که در اثر کار بدست می اید برای فردی که پایه ی صحیح علمی دارد خیلی عمیق تر وسریع تر حاصل می شود.
2. بعنوان رابطی بین مهندسین طراح وقسمت تولید (زیرا امروزه کمتر قطعه ای بدون نقشه ی تولید میگردد بنابراین کسانی که بخوبی حرف طراحان و مبتکرین را درک کرده و بصورت نقشه ی خوب اجرایی تحویل دهند ارزشمند است).
3. با ادامه تحصیلات بالاتر در سطوح انستیتو ودانشگاه می توانند اموزگاران مجرب درامر تدریس رسم فنی بخصوص در هنرستانها وسایر اموزشگاههای حرفه ای باشند زیرا خود هنرستانها امروز با کمبود افراد متخصص در زمینه رسم فنی مواجه هستند.
4. با توجه به اینکه امروزه بایستی بسیاری از احتیاجات رادر داخل تهیه نماییم صنایعی نظیر قالبسازی.تراشکاری.ریخته گری و....اهمیت زیادی پیدا کرده ومثلا در بسیاری از موارد قالبها پیچیده هستند و بعلاوه دارای قسمت های جدیدی نیز خواهند بود که ساختن ان بدون نقشه امکان ندارد لذا بایستی حتما طرحی از ان تهیه شود که مشکلات ساخت ازقبل پیش بینی شده و راه حل ان نیز مشخص گردد و برای ترسیم چنین نقشه هایی احتیاج مبرم به نقشه کشهای ماهر است که یکی از اهداف تاسیس این رشته انشا الله رسیدن به ان است با این مساله در مورد ابداعات جدید نیز مواجهه داریم چه بسیار افرادی هستند که در نقاط مختلف چه از لحاظ فکری و چه از لحاظ عملی قادر به ساختن چیزهایی نوینی هستند اما بعلت ضعف در امر نقشه نمی توانند افکار خود در بیان ودرروی نقشه اشکالات خود را بررسی کنند در نتیجه دچار سر در گمی شده وگاه ازان کار چشم پوشی مینمایند ویا حداقل به مشابه سازی قناعت میکنند از طرف دیگر فرض می کنیم مصنوع تازه ای بوجود اید ایا در صورت مفید بودن ان میتوان در واقع تولید بیشتر از نمونه استفاده کرد؟یعنی برای ساخت یک قطعه ابتدا انرا اندازه گرفت وبعد ساخت یا بایستی از روی یک طرح دقیق انرا عملی کرد؟با تفضیل فوق وبا توجه به موارد عملی فارغ التحصیلان ابن رشته در هر یک از شعبات رشته ی ماشین سازی ومکانیک مشغول به کار گردند بعلاوه با داشتن معلومات مقدماتی لازم امکان راه یابی هنرجویان این رشته به دانشگاه همانند سایر رشته های فنی خواهد بود.

شکل 2

بازار کار این رشته در ایران چگونه است؟

با توجه به موارد بالا، مشخص است که یک طراح صنعتی می تواند با توجه به علاقه و گرایش خود در زمینه های متعددی حتی فراتر از موارد ذکر شده مشغول به کار شود. حقیقت این است که در ایران به دلیل وارداتی بودن کالاهای فراوانی که نیاز به طراحی خلاقانه دارند، نیاز به طراحی از مرحله صفر، از طرف کارفرمایان و کارخانه داران خیلی کم احساس می شود. بنابراین طراحانی که به دنبال استخدام در یک محل مشخص هستند، بیشتر برای طراحی های اصلاحی به کار گرفته می شوند.

شرکت های طراحی داخلی، سازمان های مرتبط با مبلمان شهری، ایده پردازی تبلیغاتی و مدل سازی کامپیوتری عمده مواردی هستند که بیشترین طراحان صنعتی جذب بازار آن می شوند که البته جذب شدن در این موارد نیز نیاز به سابقه روشن دارد که برای رسیدن به این مرحله باید چند سال فعالیت مفید (در دوران دانشجویی یا بعد از آن) و نمونه کارهای خوب در کارنامه عملی خود به جا گذاشته باشید.